تشخیص علائم خرابی اویل پمپ شاهین
– یدک خودرو –
با فروشگاه یدک خودرو در ارتباط باشید و برای ثبت سفارش و خرید قطعات تماس بگیرید
مقدمه
یکی از مهم‌ترین اجزای موتور هر خودرو، اویل پمپ یا پمپ روغن است. این قطعه حیاتی وظیفه دارد روغن موتور را با فشار مناسب در کانال‌ها و مسیرهای روغن‌کاری داخل موتور به جریان اندازد. هرگونه اختلال در عملکرد اویل پمپ، می‌تواند منجر به کاهش فشار روغن، افزایش اصطکاک قطعات و در نهایت آسیب‌های جدی به پیشرانه شود. خودرو شاهین، به‌عنوان یکی از محصولات جدید گروه خودروسازی سایپا، دارای پیشرانه M15 توربو با طراحی نسبتاً مدرن است که عملکرد صحیح اویل پمپ در آن اهمیت بالایی دارد.
در این مقاله به بررسی علائم، نشانه‌ها و روش‌های تشخیص خرابی اویل پمپ شاهین می‌پردازیم تا با آگاهی کامل از این موضوع، از بروز خسارت‌های جدی در موتور خودرو جلوگیری شود.
عملکرد اویل پمپ در موتور خودرو
پیش از پرداختن به علائم خرابی، بهتر است ابتدا با عملکرد اویل پمپ آشنا شویم. اویل پمپ با نیروی مکانیکی حاصل از چرخش میل‌لنگ کار می‌کند و روغن را از کف کارتل مکیده، از طریق فیلتر روغن عبور داده و با فشار مناسب به اجزای متحرک موتور نظیر یاتاقان‌ها، میل‌لنگ، میل‌سوپاپ، پیستون‌ها و تایمینگ سیستم تزریق می‌کند.
روغن موتور علاوه بر کاهش اصطکاک، به کاهش دما و جلوگیری از فرسایش قطعات نیز کمک می‌کند. بنابراین هرگونه کاهش فشار روغن یا عدم گردش صحیح آن می‌تواند پیامدهای جدی به همراه داشته باشد.
علائم اصلی خرابی اویل پمپ شاهین
1. روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن
مهم‌ترین و اولین نشانه‌ای که می‌تواند خرابی اویل پمپ را هشدار دهد، روشن شدن چراغ روغن روی صفحه کیلومتر خودرو است. این چراغ زمانی روشن می‌شود که ECU افت فشار روغن در سیستم روان‌کاری را شناسایی کند.
در شاهین، این چراغ به‌صورت یک نماد روغن (به شکل قوطی روغن) نمایش داده می‌شود. اگر در حین رانندگی یا هنگام استارت زدن چراغ روشن بماند، احتمال وجود مشکل در اویل پمپ بسیار بالا است.
هشدار مهم: روشن شدن این چراغ باید جدی گرفته شود. ادامه رانندگی با فشار پایین روغن ممکن است باعث سوختن یاتاقان‌ها یا حتی قفل شدن موتور شود.
2. صدای غیرمعمول از داخل موتور
در صورت کاهش فشار روغن، قطعات متحرک موتور به‌درستی روان‌کاری نمی‌شوند و اصطکاک میان آن‌ها افزایش می‌یابد. این وضعیت موجب ایجاد صداهایی نظیر تق‌تق، کوبش یا سائیده شدن فلز با فلز می‌شود که معمولاً از قسمت پایین موتور شنیده می‌شود.
این صداها در سرعت پایین و دور موتور کم، واضح‌تر هستند. در صورتی که صدایی شبیه به “ضربه زدن” از موتور شنیدید، احتمال خرابی اویل پمپ یا افت فشار روغن را در نظر بگیرید.
3. بالا رفتن دمای موتور
یکی از کارکردهای مهم روغن موتور، کمک به کنترل دمای موتور است. روغن در حین گردش، گرمای ایجادشده بر اثر اصطکاک را جذب کرده و به کارتل بازمی‌گرداند. اگر اویل پمپ نتواند روغن را به‌درستی پمپاژ کند، دمای موتور به‌مرور افزایش می‌یابد.
در صورتی که دمای موتور شما بدون دلیل بالا می‌رود و فن رادیاتور مرتباً روشن می‌شود، احتمال خرابی اویل پمپ را بررسی کنید.
4. کاهش محسوس قدرت موتور
زمانی که روان‌کاری در موتور دچار اختلال می‌شود، اصطکاک میان قطعات افزایش یافته و عملکرد موتور دچار اختلال می‌گردد. در نتیجه ممکن است قدرت موتور کاهش یابد یا شتاب‌گیری خودرو به‌صورت محسوسی ضعیف شود.
در خودرو شاهین، ممکن است هنگام رانندگی در سربالایی‌ها یا هنگام سبقت گرفتن، ضعف در قدرت موتور به‌وضوح حس شود.
5. لرزش و ریپ زدن موتور
در صورتی که روغن به‌درستی به قسمت‌های مختلف موتور نرسد، موتور دچار لرزش‌های غیرمعمول و گاه ریپ زدن می‌شود. این حالت مخصوصاً در حالت درجا یا هنگام شتاب‌گیری نمایان‌تر است. اگر اویل پمپ ضعیف شده باشد، پمپ کردن روغن در دورهای پایین با مشکل مواجه می‌شود و علائم فوق پدیدار می‌شوند.
دلایل خرابی اویل پمپ
خرابی اویل پمپ می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
1. استفاده از روغن نامرغوب یا غیراستاندارد
روغن‌های بی‌کیفیت، غلیظ یا ناسازگار با پیشرانه M15 توربو، ممکن است منجر به افزایش بار وارد بر اویل پمپ و استهلاک زودرس آن شوند.
2. عدم تعویض به‌موقع روغن و فیلتر
اگر روغن به‌موقع تعویض نشود، خاصیت روان‌کاری آن کاهش یافته و رسوبات تشکیل‌شده در فیلتر روغن و کانال‌های موتور، عملکرد پمپ را مختل می‌کند.
3. نفوذ آلودگی به سیستم روغن
نفوذ گردوغبار، آب یا مواد خارجی به داخل کارتل می‌تواند باعث آسیب به پره‌ها و چرخ‌دنده‌های اویل پمپ شود.
4. نصب نادرست یا ایراد در مونتاژ
در برخی موارد، نقص در مونتاژ اویل پمپ در خط تولید یا تعمیرگاه، باعث خرابی زودهنگام آن می‌شود.
روش‌های تشخیص فنی خرابی اویل پمپ
تشخیص دقیق خرابی اویل پمپ نیاز به بررسی فنی توسط مکانیک متخصص دارد، اما برخی تست‌ها و نشانه‌ها می‌تواند به کمک شما بیاید:
1. تست فشار روغن با گیج مانومتر
در تعمیرگاه می‌توان از مانومتر فشار روغن استفاده کرد تا میزان فشار روغن در دورهای مختلف موتور سنجیده شود. اگر فشار کمتر از حد استاندارد باشد (معمولاً زیر 20-25 PSI در دور آرام)، احتمال خرابی اویل پمپ بالا است.
2. بازدید کارتل و پمپ
در صورت نیاز، باز کردن کارتل و بررسی وضعیت فیزیکی پمپ، چرخ‌دنده‌ها و فیلتر روغن می‌تواند وضعیت واقعی قطعه را مشخص کند.
3. مشاهده براده فلزی در روغن
اگر در زمان تعویض روغن، ذرات فلزی یا براده در روغن مشاهده شود، می‌تواند نشانه سایش قطعات بدون روان‌کاری و ضعف اویل پمپ باشد.
راهکارهای پیشگیری از خرابی اویل پمپ شاهین
برای افزایش عمر اویل پمپ و جلوگیری از خرابی آن، رعایت نکات زیر ضروری است:
تعویض به‌موقع روغن موتور بر اساس دفترچه راهنمای شاهین (معمولاً هر 5 تا 7000 کیلومتر)
استفاده از روغن موتور با گرید مناسب (برای موتور شاهین اغلب گرید 10W-40 یا 5W-40 توصیه می‌شود)
تعویض منظم فیلتر روغن همراه با هر تعویض روغن
اجتناب از رانندگی با دور موتور بالا به‌ویژه در هنگام سرد بودن موتور
استفاده از قطعات اصلی در صورت نیاز به تعویض اویل پمپ
هزینه تعمیر یا تعویض اویل پمپ شاهین
در صورت تشخیص خرابی اویل پمپ، بسته به میزان آسیب، ممکن است نیاز به تعویض کامل پمپ باشد. قیمت اویل پمپ اصلی شاهین (تا زمان نگارش این مقاله) حدود ۲ تا ۳ میلیون تومان است. در کنار آن، هزینه باز و بست کارتل و تعویض واشر نیز باید در نظر گرفته شود. اگر خرابی باعث آسیب به سایر اجزا (مانند یاتاقان‌ها) شده باشد، هزینه بسیار بالاتر خواهد بود.
جمع‌بندی
اویل پمپ شاهین به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین اجزای سیستم روان‌کاری موتور، نقش اساسی در حفظ سلامت موتور دارد. علائمی مانند روشن شدن چراغ روغن، صداهای غیرعادی از موتور، بالا رفتن دمای پیشرانه و کاهش قدرت، می‌توانند نشانه‌ای از خرابی این قطعه باشند. با شناخت به‌موقع این علائم و انجام بررسی‌های فنی لازم، می‌توان از وارد آمدن آسیب‌های سنگین به موتور جلوگیری کرد.
پیشگیری همیشه کم‌هزینه‌تر از تعمیر است. با رعایت اصول ساده‌ای چون تعویض به‌موقع روغن و استفاده از قطعات اصلی، می‌توان از خرابی اویل پمپ جلوگیری کرد و عمر مفید موتور شاهین را به شکل قابل‌توجهی افزایش داد.
